29 mars 2024
spot_img
AccueilIdéeTanekra : abrid yiwen, tikerkas gtent  !

Tanekra : abrid yiwen, tikerkas gtent  !

S TMAZIƔT

Tanekra : abrid yiwen, tikerkas gtent  !

Tanekra/ḥirak n furar 2019 mačči d timsizzelt anwa ad iṭṭfen adabu !

Di tazwara-s, tanekra tlul-d akken adabu ad d-ittwakkes gar ifassen n wid t-irran d ayla-nsen, wid i yerran tamurt d ayla-nsen nitni, akken taggara ad tbedd tugdut n tidett am di tmura timagdayin i yaɣ-yifen,  d tiɣri n « Etat civil, pas militaire »…

Tanekra tesddukel Izzayriyen akken llan deg ubrid n talwit, akken bɣun ilin, si Wehran ar Aânnaba, si Lezzayer tamanaɣt ar Tamenɣest. Ass-a teddukel tmurt deg yiwen usirem : talalit n Lezzayer tamaynut.

Uguren d-ibedden deg ubrid n tnekra ur d-usin sɣur ugdud Azzayri.

- Advertisement -

D ayen d-ikkan sɣur udabu akked ad iqqim, ad yernu 50 iseggasen, akked wid issarmen ad sxerben tanekra akken… ad ṭṭfen nitni adabu, s wudem n ‘’putsch’’, neɣ s ubrid nniḍen.

Am udabu, am imeṭṭurfan, d tikerkas i d tafellaḥt-nsen.

1. Tiḥila n udabu

Si tazwara n tnekra, adabu iga ayen iwumi yessen akken ad yerẓ tanekra : takriṭ mgal wid d-iffɣen ɣer iberdan, wid irefden annay amaziɣ, wid yuran deg uẓeṭṭa n internet, asderɣel s rsas n wacḥal n yelmeẓyen, aseqdec n teɣdemt akked d usekcem ɣer leḥbas di yal tamdint n tmurt.

Adabu ur yufi amek ad iseddu ayen iwumi yessen ugar : rsas, asizzel n idammen akked lmut, acku Izzayriyen qqimen deg ubrid n talwit/silmiya.

Tikerkas i d-irna udabu akken ad ibḍu amussu ur issefk ad sderɣlent imdanen : ulac ‘’ḥirak béni’’, neɣ ḥirak azegzaw, azeggaɣ, amellal…

Tafrent n yunyu 2021 tban, ad ternu d taḥilett nniḍen. Adabu iteddu ad isbedd APN usekkak (s députés mercenaires)  akken akan ad d-irbeḥ kra wagguren. 

Maca taggara, illa yiwen ḥirak/amussu iteddun ad ibeddel udem i tmurt, ma qqimen dduklen Izzayriyen ; wicqa ma ɣezzif ubrid.   

2. Urar aberkan n imeṭṭurfan (islamistes)

Tikli n imeṭṭurfan akked tin n udabu yellan ass-a yiwen-is :  

Systeme n FLN iṭṭef adabu si 1962 s ‘’la légitimité révolutionnaire’’, inna « nella ad neqqim ». 

imeṭṭurfan n FIS bedden ɣef ‘’la légitimité des urnes’’ n 1991, zun ittwakkes-asen udabu, issefk Izzayriyen ad asen-t-rren ass-a, zun d tagelda-nsen. 

D aẓar n tikli-nsen ass-a di tnekra n ḥirak : yiwen uḍar di lḥirak silmiya akken ad wten ad t-seddun ɣer yir abrid, wayeḍ ihegga akken ad yanef ɣer wanda sarmen.

Ɣas aṭṭan n tmeṭṭurfit (extrêmiste islamiste) ittwakkes di tmurt n Lezzayer, acku mazal kkawen idammen n twaɣit-nsen, mazal kkawen imeṭṭawen n igujilen akked imawlan n wid immuten d wid iɣaben, wid d-iqqimen deg-sen (FIS, Rachad, Ali Belhadj, …) sarmen ad as-alsen s tkerkas i yizzayriyen. 

Yiwen ur izmir ad yamen ass-a imeṭṭurfan beddlen abrid, kecmen annar n tugdut.

Scenario n imeṭṭurfan iban am lemri :

  • Ad wten, ma zemren, ad ssinfen tanekra/lḥirak ɣer ubrid-nsen n ‘’dewla islamiyya’’, neɣ ɣer takriṭ/violence,

  • Ad sbedden adabu-nsen, ad iddukel akked udabu yellan ass-a  (wid ittrayen fell-asen i sin, i ten-iseččayen, llan di Abu Dhabi, Doha, Ryad, …).

  • Ad snekren ccwal s wayen sen-d-iqqimen n tezmert, ad d-snulfun ‘’les milices’’ di yal tamdint akken ad ssizlent idammen n Izzayriyen,

  • Ad bḍun tamurt d iḥricen, am di Libya, syen yal yiwen ad d-issekcem wid ittrayen fell-as (Emirats, Qatar, Terk, Maser, …) akken ad issemɣer ‘’akal-is’’.

Afrag i yir targit illa : 

Ass-a, di yir tagnitt deg tella tmurt, yal Azzayri issefk ad yeg tazmert-is akken tamurt ur tɣelli di tcerkett i yas-ihegga udabu akked imeṭṭurfan. Abrid n tugdut, n talwit ɣas ɣezzif ad issiweḍ.

D tamurt-nnaɣ, ad nesdafel (épargner, protéger) fell-as.
 

Auteur
Aumer U Lamara, écrivain

 




LAISSEZ UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici